У 2017 годзе гарадзенскі даследчык Мечыслаў Ян Супрон апублікаваў цікавы матэрыял пра досыць рэдкую гравіраваную выяву Горадні. Адрозна ад распаўсюджанай выявы з Браўна і Хогенберга, горад на медзярыце паказаны ўжо пасля каралявання Стэфана Баторыя: гэта лёгка ўбачыць па перабудаваным старым замку.
Даследчык слушна заўважае, што гравюра мае наўпроставае дачыненне да гравюры Горадні Тамаша Макоўскага 1600-х. Аднак неразвязаныя пытанні застаюцца.

Адна з найбольш важных кніг для беларускай картаграфіі - манаграфія прафесара Торуньскага ўніверсітэта і Варшаўскага ўніверсітэта Станіслава Александровіча “Картаграфія Вялікага Княства Літоўскага ад 15 да сярэдзіны 18 стагоддзя” (на польскай мове, апошняе выданне 2012).

Пан Александровіч вёў свой радавод з Беларусі, і хоць пражыў усё дарослае жыццё ў Польшчы, у вывучэнне спадчыны ВКЛ ён зрабіў каласальны ўнёсак.

Мы жывём у цікавай краіне: за якую рэч ні схапіся – яна або першая, або апошняя, або адзінкавая ў сваім родзе. Вось чарговая знаходка: на фейсбук-старонцы Eco-Prastora праект-студыя Зьмітра Мурашкі была апублікавана копія надзвычай цікавай карты Беларусі, датаванай 1919 годам.

Гэтая карта аказалася новай для многіх, для яе не ўсталявана аўтарства, няма ніякіх звестак пра абставіны яе выдання.

"Касмаграфія" Себасцьяна Мюнстэра (1544), вядома, не была сучаснай энцыклапедыяй, што падае факты і афіцыйныя звесткі пра краіны. Хутчэй яна была паклікана сабраць усю даступную інфармацыю і выкласці яе ў займальнай форме.

Цікава і нам цяпер прачытаць, як бачыліся нашы і суседнія з нашымі землі з цэнтральнай Еўропы ў 16-м стагоддзі.

Першыя вялікія гравюры гарадоў былі надрукаваныя з драўляных дошак – так званыя дрэварыты. Аднак у сярэдзіне 16 стагоддзя большую папулярнасць набывае друк з медных плыт – медзярыт. 

Усе гэтыя гравюры з’яўляюцца абсалютнымі рарытэтамі і захаваліся ў адзінкавых асобніках або часткова.

Было б вельмі складана ўявіць, як выглядалі старадаўнія гарады, калі б не планы, замалёўкі, панарамы. Пакуль не з’явілася фатаграфія, мастакі стварылі многія сотні выяў, большых і меншых. Гравюра як тыражная тэхніка не толькі зрабіла такія выявы даступнымі многім тысячам і дзясяткам тысяч людзей свайго часу, але і – што самае важнае – захавала іх да нашых дзён.

Кніга "ORTELIUS ATLAS MAPS" - гэта практычны дапаможнік, у якім аглядаюцца і апісваюцца ўсе карты, што з'явіліся ў атласе Абрахама Артэліўса "Theatrum Orbis Terrarum" (1570).

Дапаможнік ўтрымлівае інфармацыю аб адрозненнях у выданнях кожнай карты, што з'явіліся ў атласе Артэліўса, і дае каштоўныя звесткі для іх датавання. Другое перагледжанае выданне 2011 года таксама дае апісанне тытульных аркушаў і партрэтаў Артэліўса.

... і чаму яны просяць падараваць на дзень народзінаў мора.
Агляд дзвюх важных кніг па картаграфіі нечакана адкрыў шмат цікавага з жыцця саміх даследчыкаў старадаўніх карт. І калі ў стварэнні першых карт рэй у розныя часы вялі Італія, Галандыя або Францыя, у гісторыі картаграфіі першай у спісе будзе Фінляндыя.