BY | RU

Digital object identifier (DOI) або лічбавы ідэнтыфікатар аб'екта — гэта прысвоены нумар электроннаму дакументу, дзякуючы якому істотна спрашчаецца пошук і выкарыстанне матэрыялаў.

DOI прыняты ў навуковым асяроддзі для абмену дадзенымі паміж вучонымі. Па сутнасці, DOI - гэта ўнікальная, універсальная і інварыянтная спасылка на месцазнаходжанне аб'екта/дакумента і неабходную інфармацыю аб ім. Звесткі, якія змяшчаюцца ў DOI электроннага дакумента, уключаюць яго месцазнаходжання (напрыклад, URL), яго назву, ідэнтыфікатары  (напрыклад, ISBN) і метададзеныя.

Ідэнтыфікатар можа быць прысвоены навуковаму артыкулу, асобнаму выданню (у тым ліку перыядычнаму), выяве, асобным часткам або раздзелам кнігі, навуковай дысертацыі, матэрыялу канферэнцыі, дакладу, навуковай справаздачы, і нават частцы публікацыі — малюнку, табліцы, схеме і г.д. Ідэнтыфікатар можа выдаліць толькі выдавец, гэта значыць арганізацыя, якая размясціла яго.

Мы супрацоўнічаем з афіцыйным прадстаўніком Crossref (агенцтва па рэгістрацыі DOI), наш прэфікс у рэестры Crossref 10.54544.

Для чаго трэба прысваенне DOI

У навуковых колах да крыніц інфармацыі ставяцца дастаткова акуратна, бо пры выкарыстанні ў працэсе работы якога-небудзь факта неабходна правяраць яго дакладнасць. Такіх фактаў, а адпаведна і крыніц літаратуры можа быць тысячы. Менавіта па гэтай прычыне існуе патрэба ў бяспечнай сістэме захоўвання статычных аб'ектаў, якія нельга выдаліць ці перамясціць.

Цытаванне з'яўляецца адным з найважнейшых элементаў навуковай працы, бо ў працэсе работы кожны вучоны ўскосна або напрамую закранае больш раннія даследаванні сваіх калег, паказваючы спасылку на электронную крыніцу. Вялікай праблемай з'яўляецца тое, што пры выдаленні сайта ці збояў у працы, спасылка можа стаць неактыўнай, а значыць і праверка дакладнасці паказаных сцвярджэнняў істотна ўскладняецца.

Існуе шэраг чыннікаў, па якіх такі фармат доступу да матэрыялаў стаў неабходным. Асноўнымі з іх з'яўляюцца:

• Гарантыя захаванасці. У адрозненне ад сайтаў ці электронных бібліятэк, лічбавыя аб'екты з ідэнтыфікатарам заўсёды будуць размешчаны на месцы рэгістрацыі.
• Універсальнасць. Усе буйныя выдаўцы прызналі выгоду і бяспеку ідэнтыфікатара DOI.
• Прысваенне DOI станоўча ўплывае на рэпутацыю аўтара або выдаўца, бо пры дапамозе ідэнтыфікатара матэрыялы могуць быць змешчаны ў вядучыя сусветныя навуковыя бібліяграфічныя каталогі.
• Павялічваецца колькасць цытаванняў апублікаваных работ (агрэгатар выдае спіс публікацый, у якіх быў працытаваны артыкул, які зацікавіў чытача).
• Забяспечваецца інтэграцыя з міжнароднымі базамі дадзеных (Scopus, Web of Science, EBSCO, DOAJ і інш.), з альтметрыкамі, ORCID, сістэмамі захоўвання дадзеных аб навуковых даследаваннях і кіраванні імі (CRIS-сістэмамі), бібліяграфічнымі мэнэджэрамі (Mendeley, Zotero) і сэрвісамі пошуку плагіяту.
• У выпадку, калі на інтэлектуальны аб'ект ёсць DOI, і калі на яго спасылаецца вучоны ў публікацыі ў часопісе, уключаным у Web of Science або Scopus, то спасылка на такі твор аўтаматычна трапляе ў Web of Science і Scopus і атрымлівае ў ім свой уласны індэкс цытаванасці.
• Пры прысваенні твору DOI ствараецца анатацыя, і ключавыя словы з яе на англійскай мове адпраўляюцца ў агульнадаступную базу дадзеных www.doi.org, затым індэксуюцца пошукавымі машынамі, у выніку праца становіцца даступная для пошуку па ключавых словах для навукоўцаў усяго свету. Што таксама шматкроць падвышае верагоднасць цытавання твора.

Як знайсці DOI

Для пошуку па нумары ідэнтыфікатара неабходна зайсці на афіцыйны сайт International DOI Foundation (www.doi.org) або CrossRef (www.crossref.org) і ўвесці нумар ідэнтыфікатара.

Прыклад афармлення бібліяграфічнага апісання навуковага артыкула, якому прысвоены лічбавы ідэнтыфікатар DOI: Khotimsky, Denis A. The rivers of Muscovy in the travelogue of Ambrogio Contarini: [Электронны рэсурс] // imago.by — Старадаўнія карты і гравюры. URL: http://doi.org/10.54544/685 (дата звяртання 12.11.2021).