Падпіска на навіны

100 мапаў да Латвійскай дзяржавы
Латвійская нацыянальная бібліятэка (Latvijas Nacionālā bibliotēka) падзялілася здымкамі альбома "100 мапаў да Латвійскай дзяржавы" (мапы з 1795 па 1917).
207 старонак, файны дызайн (хіба вокладка выглядае арыгінальна, але не адназначна), вельмі прыемная для чытача акрэсленасць: роўна 100 мап.
Аўтар кнігі -- галоўны бібліёграф Нацыянальнай бібліятэкі Латвіі Раёніс Ваверс, кніга створана ў рамках праграмы і пры падтрымцы дзяржаўнага фонду. Віншуем паўночных суседзяў! Самі мы, праўда, больш раннiя любiм: iтальянская, нямецкая, пасля галандская традыцыя, эстэстычная прыгажосць. А вось французская, англiйская ды расійская картаграфiя з выразным прагматычным падыходам меней радуе вока. Цяпер карта стала iнструментам, вельмi прывязаным да прасторы, а некалі была творам мастацтва, спалучала i геаграфiю, i гiсторыю, i фiласофiю. Але такія мапы таксама надзвычай цікавыя, і такія кнігі трэба набываць у Беларусь.
У гэты час тулянняў так не стае сталага месца, сапраўднага картаграфiчнага кабiнета, у якім бы канцэнтраваліся такія выданні і старыя ці нават не вельмі ўжо старыя, але каштоўныя карты. І шкада, што ў нас замест сапраўднага картаграфічнага цэнтра могуць зрабiць толькi паказушны агракабiнет для мясцовых i заморскiх бюракратаў.
XIX стагоддзе — час вялікіх тэхнічных адкрыццяў, калі ў гаспадарку трапляюць шматлікія вынаходкі, без якіх сучаснае жыццё было б немагчыма. Імклівае тэхналагічнае развіццё таксама ўплывае на картаграфію - мапы становяцца больш падрабязнымі і дакладнымі, але новыя метады друку робяць іх больш даступнымі для шырокай публікі.
Тэрыторыя Латвіі ўваходзіць у склад Расійскай імперыі, дзе падзелена на тры губерні. Гэта знайшло адлюстраванне і на мапах, якія часцей за ўсё прадстаўляюць так званыя балтыйскія правінцыі — Курляндыя (Kurzemi), Відзэмэ (Vidzemi) і Эстонію (Igaunija), за выключэннем Латгаліі. У першай палове XIX стагоддзя з'явіліся першыя мапы на латышскай мове нямецка-балтыйскіх пастараў. Яны адносна простыя, але былі вельмі папулярнымі. У сярэдзіне стагоддзя маладыя латышы зразумелі, што грамадству патрэбныя больш якасныя мапы, і ў 1861 годзе выйшаў першы атлас на латышскай мове. У 1880 годзе на мапе ўпершыню з'явілася слова «Латвія», у канцы ХІХ стагоддзя пачаў працаваць першы латышскі картограф Маціс Сіліньш (Matīss Siliņš), а імя лінгвіста і пастара Аўгуста Біленштэйна (Augusts Bīlenšteins) ўпісала яго імя ў гісторыю картаграфія ва ўсім свеце.
У ХІХ стагоддзі ў латвійскім ландшафте з'явіліся першыя аўтамагістралі, чыгункі, тэлеграфныя і тэлефонныя лініі, былі пракапаныя новыя каналы і пабудаваныя дамбы ў рэках. У парты заходзяць першыя параходы, на ўзбярэжжы часта можна ўбачыць латвійскіх маракоў. У сярэдзіне стагоддзя ў сельскай мясцовасці пачаліся «часы землямераў», і сяляне спяшаюцца скупляць сядзібную зямлю і будаваць сваю гаспадарку. Насельніцтва Латвіі за стагоддзе павялічылася больш чым у тры разы, і многія накіроўваюцца ў гарады, якія хутка растуць, акружаныя гіганцкімі фабрыкамі, на якіх працуюць сотні і нават тысячы рабочых. Усе гэтыя падзеі адлюстраваны ў розных тыпах мапаў, уключаных у гэтую кнігу.
Кніга «100 мапаў да Латвійскай дзяржавы» дазваляе паглядзець на падзеі гісторыі Латвіі з 1795 па 1917 гады праз найбольш значныя і цікавыя мапы. КартМапы, дапоўненыя апавяданнямі і іншымі выявамі, дазволяць хоць невялікае ўяўленне аб багацці картаграфічнай спадчыны, якая захоўваецца ў нашых установах памяці.
Кніга створана ў рамках праекта «Значэнне даследаванняў дакументальнай спадчыны ў стварэнні сінэргіі паміж даследаваннямі і грамадствам» (праект No VPP-IZM-2018 / 1-0022) дзяржаўнай праграмы даследаванняў «Спадчына Латвіі і будучыя выклікі для Устойлівасць дзяржавы». Кніга выдадзена пры падтрымцы Дзяржаўнага фонду культурнага капіталу.