Першыя вялікія гравюры гарадоў былі надрукаваныя з драўляных дошак – так званыя дрэварыты. Аднак у сярэдзіне 16 стагоддзя большую папулярнасць набывае друк з медных плыт – медзярыт.
Усе гэтыя гравюры з’яўляюцца абсалютнымі рарытэтамі і захаваліся ў адзінкавых асобніках або часткова.
Было б вельмі складана ўявіць, як выглядалі старадаўнія гарады, калі б не планы, замалёўкі, панарамы. Пакуль не з’явілася фатаграфія, мастакі стварылі многія сотні выяў, большых і меншых. Гравюра як тыражная тэхніка не толькі зрабіла такія выявы даступнымі многім тысячам і дзясяткам тысяч людзей свайго часу, але і – што самае важнае – захавала іх да нашых дзён.
Кніга "ORTELIUS ATLAS MAPS" - гэта практычны дапаможнік, у якім аглядаюцца і апісваюцца ўсе карты, што з'явіліся ў атласе Абрахама Артэліўса "Theatrum Orbis Terrarum" (1570).
Дапаможнік ўтрымлівае інфармацыю аб адрозненнях у выданнях кожнай карты, што з'явіліся ў атласе Артэліўса, і дае каштоўныя звесткі для іх датавання. Другое перагледжанае выданне 2011 года таксама дае апісанне тытульных аркушаў і партрэтаў Артэліўса.
... і чаму яны просяць падараваць на дзень народзінаў мора. Агляд дзвюх важных кніг па картаграфіі нечакана адкрыў шмат цікавага з жыцця саміх даследчыкаў старадаўніх карт. І калі ў стварэнні першых карт рэй у розныя часы вялі Італія, Галандыя або Францыя, у гісторыі картаграфіі першай у спісе будзе Фінляндыя.
Ува ўсе часы для розных мэтаў людзі рабілі копіі каштоўных прадметаў, дакументаў. Разлічаныя на шырокага спажыўца, копіі маглі быць максімальна спрошчанымі. Для патрэб эстэтаў ствараліся шэдэўры капіявання.
Яму было амаль 30, калі ў Мінску абвяшчалі БНР. Яму было 40, калі пачалі згортваць беларусізацыю і пераследаваць патрыётаў. Яму мінула 50, калі пачалася Другая сусветная вайна. І яму было 65 год, калі ён памёр. У гэтым годзе, 13 кастрычніка, споўніцца 130 год з дня нараджэння Язэпа Драздовіча.
Эпоха Асветніцтва асацыюецца не толькі з развіццём навукі і мастацтваў, але і з пашырэннем забаўляльнай сферы. Еўрапейскае грамадства пачало актыўней, чым у папярэднія часы, шукаць задавальнення ў разнастайных гульнях. Сярод іх адно са значных месцаў займалі картачныя гульні. Безумоўна, у карты гулялі і да гэтага, але цікавасць да іх у XVIII ст. пераўзышла ўсе ранейшыя межы...
Панарама Горадні 1568 года падпісана імёнамі дзвюх асоб: Ганса Адэльгаўзера і Маціаса Цюнта. Пра Ганса Адэльгаўзера, мастака панарамы, на жаль, не вядома амаль нічога. Маціас Цюнт пакінуў у гісторыі больш заўважны след, аднак усё яшчэ застаецца таямнічай фігурай.
Заключная частка артыкула прысвечана асобе аўтара гравюры – Гансу Адэльгаўзеру (Hans Adelhauser). Прыводзяцца вядомыя бібліяграфічныя факты, а таксама ўпершыню публікуюцца некаторыя новыя дакументы з жыцця мастака.
У другой частцы артыкула разглядаюцца адметнасці захаваных асобнікаў гравюры, якія даюць магчымасць казаць пра некалькі тыражоў выдання. А таксама: першыя ўзгадкі і ўвядзенне ў навуковы зварот, пачатак даследавання і лёсы рарытэтных асобнікаў, багатая сімволіка і прыхаваныя коды.
|