Захаванне папяровых артэфактаў патрабуе адказнасці і спецыяльных ведаў. Калі мы гаворым пра архіў альбо калекцыю з папяровых экспанатаў, можна вылучыць некалькі важных аспектаў, а менавіта: захаванне, экспанаванне, каталагізацыя.

Дамо некалькі карысных парад, якія дапамогуць захаваць каштоўныя экспанаты альбо фамільныя рэліквіі.

У 1913 г. адна неатрыбутаваная карта са збору ўніверсітэцкай бібліятэкі ў г. Упсала (Швецыя) была прадстаўлена і апісана польскім навукоўцам Л. Біркенмаерам як адзіны захаваны асобнік карты Вялікага Княства Літоўскага 1613 г. У 1984 г. прафесар Гюнтэр Шыльдэр (Нідэрланды) паведаміў аб вядомым толькі яму арыгінале Радзівілаўскай карты ў бібліятэцы г. Веймар (Германія) і паставіў пад сумнеў датаванне знойдзенай раней.

Радзівілаўская карта ў рэдакцыі 1613 г. да сярэдзіны 17-га ст. друкавалася сям'ёй Блау ў арыгінальным фармаце з выходнымі звесткамі першага выдання.

У артыкуле апісаны асаблівасці гэтых копій, якія дазваляюць атрыбутаваць адасобленныя карты і якія ўваходзяць у склад дэфектных атласаў.

Студыя imago.by стварыла факсіміле рэдкай карты Новага Свету - адной з першых, на якіх выяўлены берагі Амерыкі.

Копія сярэднявечнага дрэварыта была надрукавана з захаваннем тэхналогій 16 стагоддзя на вержыраванай паперы. Як і 500 год таму, карту расфарбавалі ўручную ў адпаведнасці з колерамі тых арыгінальных асобнікаў, што захаваліся

Інфармацыю пра гэтага чалавека знайсці няпроста: звесткі з вікіпедыі сціплыя, а нават і той артыкул аўтары рэсурса ўжо рыхтуюцца выдаліць. Няма ў сеціве і ніводнага фотаздымка Карнілава.

Тым часам кожны, хто быў у Нацыянальным гістарычным музеі, дакладна бачыў яго работы: копіі Радзівілаўскай карты Вялікага Княства Літоўскага 1613 года і радаводнага дрэва Жыгімонта ІІІ 1608 года.

У 2017 годзе гарадзенскі даследчык Мечыслаў Ян Супрон апублікаваў цікавы матэрыял пра досыць рэдкую гравіраваную выяву Горадні. Адрозна ад распаўсюджанай выявы з Браўна і Хогенберга, горад на медзярыце паказаны ўжо пасля каралявання Стэфана Баторыя: гэта лёгка ўбачыць па перабудаваным старым замку.
Даследчык слушна заўважае, што гравюра мае наўпроставае дачыненне да гравюры Горадні Тамаша Макоўскага 1600-х. Аднак неразвязаныя пытанні застаюцца.

Адна з найбольш важных кніг для беларускай картаграфіі - манаграфія прафесара Торуньскага ўніверсітэта і Варшаўскага ўніверсітэта Станіслава Александровіча “Картаграфія Вялікага Княства Літоўскага ад 15 да сярэдзіны 18 стагоддзя” (на польскай мове, апошняе выданне 2012).

Пан Александровіч вёў свой радавод з Беларусі, і хоць пражыў усё дарослае жыццё ў Польшчы, у вывучэнне спадчыны ВКЛ ён зрабіў каласальны ўнёсак.

Мы жывём у цікавай краіне: за якую рэч ні схапіся – яна або першая, або апошняя, або адзінкавая ў сваім родзе. Вось чарговая знаходка: на фейсбук-старонцы Eco-Prastora праект-студыя Зьмітра Мурашкі была апублікавана копія надзвычай цікавай карты Беларусі, датаванай 1919 годам.

Гэтая карта аказалася новай для многіх, для яе не ўсталявана аўтарства, няма ніякіх звестак пра абставіны яе выдання.

"Касмаграфія" Себасцьяна Мюнстэра (1544), вядома, не была сучаснай энцыклапедыяй, што падае факты і афіцыйныя звесткі пра краіны. Хутчэй яна была паклікана сабраць усю даступную інфармацыю і выкласці яе ў займальнай форме.

Цікава і нам цяпер прачытаць, як бачыліся нашы і суседнія з нашымі землі з цэнтральнай Еўропы ў 16-м стагоддзі.